Wednesday 16 March 2011

JAPAN ZINLIN NUNG NUCLEAR LAUHUAINA MABAN





Japan gam nisuahna leilu lam Tokyo khuapi pan Km.400 kim gamlatna Sendai Area sung Miyagi le Fukushima khuapi tengah nung nipi sung March 11,2011(Japan 2:46 Pm) hunin ( 8.9 Richer Scale) tha tawh tuipi pan tuihual pi-33' (10mm) sangin Tsunami tuihualpi kihual a,tuni ciangciang mi 10000 val sikhin in, aliam le a mangcip sazian kitheih khia zo nailo cih Japan thuneite in thuthak nunung pulak uh hi.

Inn le lo, Motor, Tembaw akipan van tampi tuipi-in paipih mang ahih manin, hih Tsunami tungtawn ah bangzah supna om ding cih kigenkhia zo nai lo ci hi. Hih Tsunami pen Japan gam adingin abeisa kum 140 sungah akhauhpai pen leh a lauhuai pen hi dingin Japan zinlinna lam leh Media lam vaisaite in gen hi. Sendai khuapi Airport zong Tsunami tuihual in vukcip in, Meileng, motor lampi leh Gunlei tampi kisia ci hi. Thukizakna danah Tokyo le khuapi tuamtuam ah inn 4 millions val electrit mei kisiacip ci in Japan gam mei lam saite in gen uh hi.

Asi amangte a zong ding le aliam abaite ahuh dingin Japan Galkap tampi kikhahkhia a, leitung gam tuamtuam pan zong huhna kipuak ziahziah ta hi. A lauhuai mahmah khat ah Fukushima sung Onahama khuapi a om Daiichi Nuclear bawlna phualpi a Setzung mun thum sung pan Unit-1 pen Tsunami hangin a satna a dal set (Cooling System)te kisia ahih manin, a satluatna hangin March 13,2011 ni-in puakkham a, a kim a om mi 3000 valte Km.10 gamlatna ah kikhinsak hi. Tua banah Nuclear Unit 2 setzung zong tuni March 14,2011 ni in puakkham ding upmawh ahih manin, lakiim a om mi 14000 valte mundang ah amanlang kituah dingin tangko leuleu uh hi.
Hih Nuclear setzung puakkhapna pan a khute huihlak ah kizelkhin a, tua hangin guahzu thei ding ummawh uh hi. Tua guhzu a thuak khate in apumpi tungah adam thei lo meima akipan natna tuamtuam ngah thei ding ahih manin, guahzu thuakloh dingin Japan gam Nulclear vaisai bitna lam nasempawl (JNISC) in pulak uh hi. Nuclear Unit 1 puakkhapna hangin natna ngah khak ding launa tawh mi tampi mah pumpi le nik le puan kisitsak hi. Japan gam bupah Nuclear power point Plant mun 17 leh 55 reactor nei uh hi.



Tsunami maban tawh kisai Tokyo khuapi pan Nu Haukhek (International Tongsan Consultant, Japan) in a genna ah, " Pasian ompihna le nong thungetsaknate hangun Japan a om Zomite bang mah buaina le lungkhamna om loin Topa kepna sungah lungmuang tak om thei ung " ci-in Tongsan Media ah gen hi. Zinling pen a khawl cih bang hi tuan loin, nikhat in a neuneu 100 vei val bang liingliing den hi lel a, March 14,2011 ni (10:02am) hunin M.6.2 tha tawh a khauh zawdeuh khatvei hong liing kik hi. Tua lote pen 3 le 4 ciang vive tawh hong liing denin Pasian huhna tawh ka kiseek/ngeina seh ta mai ung " ci in gen lai hi.

Nu Haukhek in agen zom laina ah, " Kumpi lam pan lungmuan om lo ahih manin mipite kiginkholh den ding mah thu gengen lai uh ci hi. Pasian huhna tawh Tokyo khuapi le mun pawlkhat ah tuni ciangciang mei le tui kingah lai-in, March 15,2011 ni akipan a hunzui-in hawm dingin gen uh hi. TV aa live hong kilahna-ah khua pawl khat mei a cut out uh hong kilak-in, motor pai meitang bek kimu ahih manin, gamdang pan Kawlgam ih ciah ciang aa ih muh dan ong bang ahih manin, ih lung bang hong zuang sak kik mahmah " ci in Nu Haukhek in gen hi.
Source by- The Huffington Post

Sunday 27 February 2011

50th Kachin Revolution Day

KAWLGAM HAWH DING


Leitungbup bawlung kimawlkhopna (International Federation of Association Football -FIFA) ah President Joseph S. Blatter (Kum 75) pen Kawlgam bawlung kipawlna( Myanmar Football Federation-MFF) makaipi U Zaw Zaw sapna tawh hong tung ding March kha sungah Kawlgam hawh ding cih kiza hi. Mr. Joseph Sepp Blatter pen U Zaw Zaw tawh Kawlgam bawlung vaii hollimna nei ding cih kiza hi. abeisa 1998 kumin FIFA President in kiteel ahi hi.
FIFA President Sepp Blatter
FIFA President Mr. Joseph Sepp Blatter


Mr. Joseph Blatter in Kawlgam hong hawh sung mahin Mandalay a om Football Academy sang zong honna neiding ci h kiza hi. Joseph Blatter pen nasepna panmun tuamtuam ah asem kawikawi khat ahih banah, United Nations Children's Organization (UNICEF) tawh zong naupangte adingin "Awareness of Children's Right" cih Campaign bawlpih zel khat ahi hi.
International Sports Diplomacy ah thutheihna anei (Talent) khatleh Experience neipen khat ahihban ah, FIFA Football leh "Youth of the World" te ah lawptakin amapangden khat ahihi.  Src: Zomi Daily

ZOGAM THUTHANG


  • Zomi Nam Ni in World Zomi Congress in Pu Cin Sian Thang pen $5000 tawi ‘Zomi Independence Hero Award’ pahtawina pia a, kilungdampih ciat mahmah hi.
  • Zomi Nam Ni in Tedim khuapiah Feb. 20 ni pen Chin Sate Day sangin Zomi/Chin National Day cih ding deih zawkna hang leh ZRO sticker belh kawikawina hang tawh palik ten a makaite mi 5 a mat pen lungkim loin mipi 300 val in palikleen umcih in, “na mat teng uh zan nai 9 ma-in nong khahkhiat kei uh leh palikleen teng hal ding hi ung” a cih uh ciang Chin state SPDC Chairman ahi Hung Ngai ii thupiakna tawh kikhahkhia takpi cih thu kingah hi.
  • Leitung pianzawh a khatveina-in Chin Pyine in aituam kumpi nei ta hi. Kumpi-a kihel mite pen MLA kici a, mi 24 pha uh hi. Tua lak pan Hung Ngai [Mitdat] in Chief Minister, Hau Khen Kham [Tonzang] in Speaker, OhnLwin [Matupi] in Dy. Speaker sem ding uh hi. Minister sem ding mi 9 zong kiseh khin ta a, tuate pen CinLianpau-Tonzang, NangZaPum-Tedim, RamMang-Hakha, NingNaig-Mindat, KeeThang-Kanpalet, KyawNyein-Paletwa, Col.ZawMinOo-Galkap, Dr.BaMaung-Kanpelet, VanThawng.
  • Mizogam, Champhai-a om Tg. John Lianpu bawl Takkheh Pasal! cih VCD/DVD ahZogam itna, Khuado, Zomi Nam Ni leh Mopawi la hoih nono tampi kihel a, a sawt loin kingah thei ding cih kiza in, kingaklah ciat mahmah hi.
  • Kawlgam leh India sumbawlkhopna pen tun a vetpi in USD million 1000 val pha ta a, tua sung pan gamgi sumbawlna pen USD million 140 pha hi. Sepkhopna a tangzai theihna dingin India United Bank leh adang thumte tawh direct-a kizop theihna ding koih banah Tamu–Kalaywa-Kalay leh Rih-Tedim-Kalay lampite puahkik ding geelna kibawl hi.
  • Feb. 18 ni nai 8:30am in Cikha pan Tedim lam zuan, Falam lambupa’ motor, AE pen Tonzang gam Singgial zangah a hat hawl luatna hangin kibungh a, ahawlpa khut kitan cihloh a tuangte bang lua ci lo uh hi. motor bel a mailam kisia gawp hi. Haimual lamah zong tuteng motor kibungh tam cih Tedim khangnote tung pan kiza hi. A hang bel lampi hoih in kihat hawl thei lua hi tek pian hi.
  • Zogam Tonzang uk sung, Keltal khua-a teng Pa Thang Khan Khup leh Cing Kap Lunte nupa 8Dec2010 ni-a lokuan pen tu dong ciah kik nai lo uh a, a omna a thei zo kuamah omlo hi. Amau ta numei 3 leh pasal 1 nei uh a, naupangno cikcik hi lai uh hi. Tedim uk sung Suangzang Youth Fellowship panlakna tawh a tate huhna ding USA pan Ks.100000 kipia cih thu kiza hi.
  • Ong tung ding Feb. 27 ni nai 1:40pm ciangin Zomi Christian Fellowship, New Delhi in Free Church, Parliament Street-ah kum 29 sung a makaih Topa tungah Lungdam kohna pawi kibawl ding a, la sa siam tampite lasakna a om ding banah Rocker Kappi zong kisam a, a pai kha lote hamsia mahmah ding cih thu kiza hi.
  • Zomi Siamsin, Kalay University in 26.2.2011 [Sat] ni ciangin Nawarat taih, Bogyoke ah maithak muakna nasia tak nei ding cih thu kiza hi.
KAWLGAM THUTHANG
  • Aung San Suh Kyi in sumbawlna lama leitung in Kawlgam a khalcip pen mipi in thuak sa lua ta ahih manin kiphelkhia leh a ut thu tulai a tangkoko pen USA in awlmawhin thukan ding palai-in LARRY DINGER pen Kawlgamah sawl cih thu kiza hi.
  • A beisa 17 Dec. 2010 in Kawl kumpite in Kawlgammi deidan om vet lo, pasal kum 18-45 kikal leh Numei 18-35 kikaal teng kum 2/3 sung galkap tumsak hamtang ding cih thukhun taangko khia uh a, galkap tumsa peuhmah pensen/inn ciah pak ding nangawn phal nawn loin mancip ta uh ahih manin kipatau sim ciat a, Pegu khua leh mun tuamtuam ah langpanna lai kisuang kawikawi cih thu kiza hi.
  • South-East Asia ii media lamah a minthang khat ahi, Myanmar Times a patkhiatpihpa Ross Dunkley pen a omna khan sungah numei khat in kaanza koihin palikte mansak a, visa bei ta cih thu nihte hangin galkap ulian ten man uh hi. A hang taktak bel galkap uliante tawh a kilemlohnate hang hizaw cih thu kingah hi.
LEITUNG THUTHANG
  • Japan gamah 2010 kum sungin mi 100,1000 suak na pi’n 11,94,000 si mawk uh a, a suak sangin a si tamzaw ahih manin leitung bup in lamdang sa ciat cih thu kiza ngah hi.
  • 2011 Jan. 27 nia kipan Japan gam Kagoshima prefecture leh Miyazaki prefecture kikala Kirishima meimual puakkham pen thahat lua ahih manin suangtum lianpipi nangawn a lenkhiat ziahziah banah a khute meilom bangin vanah 5000[feet] val bang lengto a, a kima annteh kicingte vuknelh gawp in, kum 52 sung hihbang om ngei lo ahih manin lamdang kisa vat mahmah cih thu kingah hi.
  • Isreal gam in galte thaupite[missile] lehkap kik theih pahna ding Arrow-II cih thaupite bawl uh a, hihte pen Iran ten Ballistic Missile tawh ong kap leh athuh kik pahna ding gelna hi in, Defense Forces-a Deputy Chief of Staff, Mr. Yair Naveh in hihte sangin ih muanzawk Pasian hi, ci-in mipi tungah gen hi.
  • Ong tung ding March 3, 2011 ni ciangin Thailand leh Cambodia gamnihte gamgi vaia nase taka abuainate uh UN ten a kuppih ding banah Kawlgam leh Bangladesh gam zong gamgi vai siang thei nai loin kingeu etet lai uh cih thu kingah hi.
LOCAL NEWS – CINGTOMKIM
  • Tuma kha 2 lai panin Delhi Metro-te tuandan kikhek hi. A mailam khen (coach) nih pen numeite tuanna hi ta a, tua losiah a nunglam coach teng pasal tuanna hi ta hi. Numei tuanna, pasal tuanna na pilvang kei leh ni sialin mi tampi tuahkhak khatvei khialh man Rs-250 liau kha thei ding na hih manin kidophuai hi.
  • UNHCR zum leh a kisaipih zumte ah na pai ciangin a kisai kha lo laidalte na puak khak loh nang pilvang in.
  • ZCF Vikaspuri ii biakinn zong WZ-49A, Bodella, Vikaspuri ah kisuan ta a, a kikhawm kha ten nuam zaw tham, kici ciat ven… va siim dih ni e guai???
  • 2011 kum Delhi Zomi Refugee sung ong makaih ding makaai kiteel thakte a nuaia dan hi –
President- Tg.Khoituang
Vice- Tg. Paumuan
Secretary- Pa JPau
Asst. Secy- Tg. Khaibawi
Sumkem- Pa Khoipau
Saziansit- Tg. Liantawng
Members- 1) Mangpi 2) Pa Nang Ngaih Lian  3) Sia Cicin 4) Sia David Khaipi
Vaphual.net. 

LEIBA LOH ZAWH LOH MANIN INNKUAN BUP GUZA NE



Leitung bupah cimawh dongtuakte ahuh den NGO khat ahi Non Profit Christian Charitable  " I Love Myanmar " te in Kawlgam sung leh gampua pan khualzim mite Zogam hong pai nop semsemna ding ngimna tawh Zogam ah Phuitong kung 20000 leh Dolkung Acres 100 val tukum sungin suan dingin " I Love Myanmar" makaipi Daw Levi Sap Nei Thang in gen hi. Phuitong leh Dolkung suanna ding tukha February sung akipan Lo vat kipan pah ding ci kiza hi. 

"Zogam ah Anhuanna dingin singkung kilimphuk lua mahmah ahih manin, gam keu in guahtui haksatna hang tawh nuntak khuasakna ah haksatna lianpi kithuak hi. Tua ahih manin Zogam ah guahtui manman akingah theihna dingin kim le paam kep siam mahmah ding kisam a, Singno suan mah i hanciam ding kisam pen hi " ci-in Dr. Levi Sap Nei Thang in gen hi.
Phuitong suanna dingin Tedim gam Taingen khua kim Motor lampi gei tengah suan ding a, Dolno pen Tedim, Khaikam le 9 Miles tengah suan dingin gen hi. " Phuitong kungte pen kum 4 ciangin paak thei pan a, tua Phuitong paakte apaak hun ciangin gam sung gam pua pan khuazin mite Zogam hong painuam mahmah pah ding ci in, Dr. Daw Levi in gen hi.
I Love Myanmar te in abeisa 2009 kumin Tedim gamah Phuitong kung 20000 val suan khinin, mai kum sungah Sing namtui kungte suan dingin ngimna nei cih kiza hi. Tua banah Falam leh Kanpatlet khuapite ah College sanginn lamna ding akisam khempeuh huhna pia dingin gen hi. Dr. Daw Levi Sap Nei Thang' makaih " I Love Myanmar " in Zogam sung Zusa khialpi hang a gentheih thuakte zong huhna tampi mah pia khin uh hi.
A diakdiak in abeisa 2008 kum Nirgis huihpi thuak Irrawaddy Division sungah abeisa 2008 kum a Nirgis huihpi thuakte huhna sum tang Kyats 7,000,000 val a piak banah inn 1500 le Sanginn 12 lam sak in, nuntak khuasakna bulpi uh ahi Gunkuang leh Ngasa matna Ngen akisam zah piakhia hi. Tua banah Rakhine gamah Girih huihpi thuak Township 7 pan sang sum pia zolo sangnaupangte huhna Kyats Tulza sawmnga huhna pia hi.
Posted by- Tongsan tanute

Daw Levi a nu le pa, a pasal le atapa tawh.

LEIBA LOH ZAWH LOH MANIN INNKUAN BUP GUZA NE

Pegu Division, Gyobingauk khuapi Zicho Taung veng ateeng U Ti Pwar (Kum 39), leh a zi Daw Kay Khine Win@ Mee Nge(Kum 37) te nupa in sum kitah nasep ahi;  English Primier League bawlung kidemna, Chee mal 2,3 leh Kawmte kam-etna (lottery ticket) te zuakna ah innpi semin a tawm pen Ks. 300 million kyat (US$337,078) leiibat neih lawh uh hi. A leiibat tam semsem ahih manin, a lohna ding lungkham lautna tawh February 22,2011 ni-in amau nupa le atanu Miss.Pon Pih Sone (Kum-3) tawh guza dawnin innkuan bupin si uh hi. 
A sihni zingsang tungin Leiiba ngente a inn ah pai-in letmat thuh sakna lai sungah, " Ka cihna ding uh thei zo nawn kei ung! Ka tanu neih sun uh zong mite' maiah maizum, genthei a nuntak ding sangin, ka innkuan un ka sikhin zaw mai ding uh hi " ci-in laigelh nusia cih a meltheihte in gen hi. U Ti Pwar pen mi mawkmawk hi loin, Gyobing Gauh Market sungah Kham (Goal) zuakna sumbukpi khat anei ahi hi.

Tua ni sun lamin a inn mai uh a teeng asungh nu in atuno Miss. Pon Pih Sone (Kum-3) anpia nuam in a vahawh phet ciangin, Miss Pon Pih Sone pen lupna tungah puanza, thopuan tawh kitun in om a, U Ti Pwar pen a kam sung pan a leii dawkkhia sa in si a, a tanu Daw Kay Khine Win pen a muuk dup gawp sa in, lupna nuai ah asisa vive in kimu ci hi.

A luang gei Sabuai tungah Nupate' letmat thuhna laidal le Guza kitunna laidalte kikoih in, Video CD kihong kawmin kinusia in a vengte in gen hi. A thu pian zia tawh kisai Township thuneute in pulakna ding haksa sa uh a, a tanu thahna hangin a nu le pa i luang/akhut tungah Sikkol bulh sak veve uh hi. Hih innkuante mi 3 kithatna hangin, khuami khempeuh linglawng uh a mangngilh theih loh ding thu khatin kigen ci hi.

A tanu uh pen Mocu kah a it huai mahmah laitak ahih manin, a mu kha peuhpeuh khitui luangin kikap ziah ziah ci hi. Hih khua ah abeisa July, 2010 sungin Sang Siamah khat zong Chee mal 2 hangin Leiiba loh zo nawn lo ahihna tawh Guza dawn mahin si ngei ci-in khuamite in gen hi. Hih sihna hangin Palikte leh Lokhawhna lam thuneite in Lungnoza kizuakna sumbuk khempeuh ah endikna bawlin, vanzuakna ah kidop mahmah dingin gen uh ci hi.

Hih khua sungah Chee mal 2,3 akipan sum kitaahna pen khauhpai lua mahmah ahih manin, mi 10-8 in sum kitah nasep sem ci hi. Tua nasepna tawh nuntak zonna in kizang ahih manin, Kumpi thuneite in a kham cih sangsik in, a mau mahmah tungah sumgolh kipia pia sak lai uh ci-in, khuamite in gen hi. Sum kitahna pen thuman lo nasep ahih hangin, Kumpi thuneite in zong limsep zaw lai-in, Kawlgambup kizel ta hi.  



Tua ahih manin, hih bang Chee mal 2,3 leh sum kitahna tuamtuam pan siatnate in Zomite' inn sungah hong nasiat ma in, Topa tha tawh do mengmeng ding kisam hi. A nungta Pasian a um Zomite in hih bang Pasian deihloh nasepnate tawh nuntak sawm loin, Pasian kihtakna le thumanna tawh nungta ciat dingin Pasian in hong ompih hen. 

Posted by - Tongsan Tanute

2011 SUNGIN ZAVOM ACRES 1000 KISUAN DING



Zogam , Tonzang gam huam sungah abeisa hun khat akipan Beng (Poppy) nasiatak kiciing a, tukum 2011 sung bekbek in Acres 1000 val kiciin sawm cih kiza hi. Tukum sung a Beng(Poppy) ciina ding zong Lo sing kiphuk khin ta a, mai March kha sungin Lo kihal ta ding ci-in, khuaneu khat pan Lokho papi khatin gen hi. 
Tonzang gam huam khua tampi ah khaici dang zong kilimciin nawn loin, Beng (Poppy) bekbek mah lokhawh nasempi in kinei ta hi. Kumpi thuneite in kham sese loin, phiangsiah (Tax) piasak in suaktak tak sem sak ziah ziah uh hi. Kumpi thunei/ galkapte in sum akisap hun uh ciangin, Beng ciinna Lo ah pai in, inn khat Ks. 20000-30000 cih bangin a deih zahzah sum ngen zel cih kiza hi.
Tua banah Tonzang gam sung mahah khamtheih zatui namkhat akizang ahi Kanza kici (marijuana) nam khat zong kilimciin mahmah ci hi. Tulaitak Beng ahing Tawi khat Ks.600000/- in kilei a, Sagaing Division- Tamu Tsp., kimah Bengkang (Heroin) tawh kibawl cih kiza hi. Abeisa hun sungin Beng ciingte in India gam sung a om Thautawi pawl khate' tung le Kawlgam galkapte' tungah Piangsiah (tax) pia in semsem thei uh cih kiza hi.
Posted by - Tongsan Tanute